กรมข่าวทหารบก
ที่ตั้ง
ถนนพระอาทิตย์ เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร
ประวัติ
อาคารกรมข่าวข่าวทหารบกแต่เดิมเป็นบ้านของเจ้าพระยาธรรมา สมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดฯ พระาชทานที่ดินเพื่อสร้างวังใหม่ แต่พระองค์ได้เสด็จสวรรคตเสียก่อน สมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงพระราชทานให้เป็นวังของกรมพระราชวังบวรวิชัยชาญพระราชโอรสองค์โตในพระบาทสมเด็จพระปิ่นเกล้าเจ้าอยู่หัว ตั้งแต่บัดนั้น ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 5 ได้มีการรื้อวังบางส่วนออกเพื่อสร้างโรงพยาบาลทหาร (หน่วยเสนารักษ์) ปัจจุบันวังได้กลายเป็นที่ทำการของหน่วยงานในกองทัพ คือ กรมข่าวสารทหารบก โดยเหลืออาคารที่ควรค่าแก่การอนุรักษ์ 1 หลัง
ลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่สำคัญ
อาคารแห่งนี้มีเนื้อที่ทั้งหมด 3 ไร่ 3 งาน 61 ตารางวา โดยลักษณะของอาคารเป็นแบบก่ออิฐถือปูน 2 ชั้น มีผังของอาคารเป็นรูปตัว T บริเวณหน้าบันของอาคารมีตราแผ่นดินของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประดับอยู่ พื้นชั้นบนและล่างของอาคารเป็นไม้เข้าลิ้น ยกเว้นพื้นของห้องโถงชั้นล่างเป็นการปูแผ่นหินอ่อน โครงสร้างของหลังคาเป็นโครงสร้างไม้ มุงกระเบื้องว่าว หลังคาทรงปั้นหยามีมุขด้านหน้า ชั้นล่างแต่เดิมไม่มีประตู ส่วนหน้าต่าง ประตูช่วงมุขด้านหน้าเป็นกระจก ชั้นที่ 2 มีรูปกากบาทสีแดงทั้งด้านหน้าและด้านข้าง โดยส่วนที่เหลือของด้านข้างเป็นหน้าต่างไม้ลายลูกฝักและติดไม้เกล็ดตาย อาคารเรือนแถวด้านหลังวัง มีลักษณะก่ออิฐถือปูนรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า พื้นเป็นไม้โครงหลังคามีการมุงกระเบื้องว่าวหลังคาทรงปั้นหยา มีหลังคาเชื่อมส่วนวังที่ประทับด้านหลัง ประตูหน้าจะมีลักษณะเป็นไม้มีกระจกช่องแสงเหนือบานหน้าต่าง
ในปัจจุบันอาคารหลังนี้ไม่ได้มีการปรับปรุงหรือปรับเปลี่ยนเพื่อให้สอดคล้องกับการใช้ประโยชน์ในปัจจุบัน ส่วนอาคารหลังอื่นที่เป็นอาคารเรือนแถวมีสภาพเสื่อมโทรมและถูกรื้อถอนออกไปในที่สุด ถึงแม้ว่าจะไม่มีการใช้ประโยชน์ใดๆจากอาคารเลยแต่อาคารดังกล่าวก็ได้รับการดูแลรักษาเป็นอย่างดี มีการประดับและตกแต่งต้นไม้บริเวณโดยรอบโบราณสถาน และจากการที่วังนี้อยู่ในสภาพที่สมบูรณ์ ทางสมาคมสถาปนิกสยามจึงได้คัดเลือกวังแห่งนี้ให้เป็นหนึ่งในอาคารเก่าหลายหลังที่สมควรได้รับรางวัลการอนุรักษ์อาคารดีเด่น
บรรณานุกรม
กรมศิลปากร กองโบราณคดี. รายงานการสำรวจโบราณสถานในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่มที่ 1. กรุงเทพฯ : บริษัทหิรัญพัฒน์จำกัด, 2535.