อนุสาวรีย์ทหารอาสาสงครามโลกครั้งที่ 1

ที่ตั้ง
ตั้งอยู่บริเวณสนามสามเหลี่ยมมุมตะวันตกเฉียงเหนือของสนามหลวง ด้านหน้าพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ถนนหน้าพระธาตุ แขวงชนะสงคราม เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ประวัติ
ในสมัยสงครามโลกครั้งที่ 1 ซึ่งตรงกับรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงนำประเทศเข้าสู่สงครามโดยประกาศร่วมรบกับฝ่ายสัมพันธมิตร โปรดให้ส่งกองทูตทหารออกไปทำการติดต่อกับราชสัมพันธมิตร ณ ทวีปยุโรป ซึ่งมีนายพลตรี พระยาพิไชยชาญฤทธิ์ (ผาด เทพหัสดินทร ณ อยุธยา) เป็นหัวหน้าทูตทหาร คณะทูตทหารได้ออกเดินทางเมื่อวันที่ 11 มกราคม พ.ศ. 2460 ส่วนทหารอาสาสมัครนั้นได้ออกเดินทางในวันที่ 20 มิถุนายน พ.ศ. 2461 เมื่อสงครามสงบ ฝ่ายสัมพันธมิตรได้รับชัยชนะจึงเดินทางกลับประเทศไทย เมื่อวันที่ 21 กันยายน พ.ศ. 2462 ในสงครามครั้งนี้มีทหารอาสาเสียชีวิตจำนวนหนึ่ง พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวจึงโปรดให้สร้างอนุสาวรีย์เพื่อบรรจุอัฐิผู้เสียชีวิตและเป็นอนุสรณ์สถานถึงเหตุการณ์ครั้งนั้นไปพร้อมกัน เสด็จพระราชดำเนินไปทรงประกอบพิธีบรรจุอัฐิทหารอาสาที่ฐานอนุสาวรีย์ เมื่อวันที่ 24 กันยายน พ.ศ. 2462 และโปรดพระราชทานนามเป็นอนุสรณ์ถึงเหตุการณ์ครั้งนั้นว่า อนุสาวรีย์ทหารอาสาสงครามโลกครั้งที่ 1 ทางราชการได้ถือเอาวันที่ 11 พฤศจิกายน เป็นวันประกอบพิธีวางพวงมาลา

ลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่สำคัญ
อนุสาวรีย์ได้รับการออกแบบโดย สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ เจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงศ์ ตัวอนุสาวรีย์เป็นเจดีย์มีลักษณะแบบศิลปะประยุกต์จากสถาปัตยกรรมแบบศรีวิชัย ซึ่งมีต้นเค้าจากศาสนสถานของชวาภาคกลางที่เรียกว่า จันทิ ตัวอนุสาวรีย์ทำด้วยหินขัดสีขาว ฐานเป็นรูปพานย่อมุม ช่วงกลางอนุสาวรีย์ทั้ง 4 ด้าน เจาะลงลึกไป จารึกข้อความด้วยอักษรสีดำกล่าวถึงสาเหตุที่ไทยต้องเข้าร่วมสงครามพร้อมทั้งรายนามผู้เสียชีวิต  หน้าบันเหนือช่องจารึกประดับลายปูนปั้นลายช่อดอกไม้ กินรี และตัวเหรา ส่วนยอดของอนุสาวรีย์ทำเป็นรูปเจดีย์ทรงกลมสูง  มุมทั้งสี่มุมประดับปูนปั้นรูปจำลองของอนุสาวรีย์  เหนือหน้าบันสลักเป็นรูปกงจักร  อนุสาวรีย์ตั้งอยู่บนพื้น  3 ชั้น มีการย่อมุมเช่นเดียวกับฐานอนุสาวรีย์ พื้นอนุสาวรีย์ล้อมรอบด้วยเสาหินขัด สูงประมาณ 1.50 เมตร มีโซ่เหล็กสีดำคล้องโดยรอบ เว้นเฉพาะทางขึ้นท้้ง 4 ด้าน ตกแต่งพื้นที่โดยรอบให้ดูร่มรื่นสะอาดตา นอกจากนี้ยังทำทางเดินคอนกรีตทอดไปสู่ตัวอนุสาวรีย์ทั้ง 4 ด้าน

บรรณานุกรม
ถาวร จารุกิตติชัย. อนุสาวรีย์. กรุงเทพฯ : บริษัท เอส.ที.พี. เวิลด์ มีเดีย จำกัด, 2542.