ตึกแถวถนนบำรุงเมือง

ที่ตั้ง   
สองฝั่งถนนบำรุงเมือง แขวงเสาชิงช้า เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

อาณาเขต
ทิศเหนือ จรด ถนนพิทักษ์
ทิศใต้ จรด ถนนจักรเพชร
ทิศตะวันออก จรด ถนนบ้านหม้อและบริเวณโรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย
ทิศตะวันตก จรด บริเวณอาคารพาณิชย์ – พักอาศัย

สร้าง   
สมัยรัชกาลที่ 5

ประวัติความเป็นมา
อาคารเป็นตึกแถวที่สร้างในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว สร้างพร้อมกับตึกแถวบวรนิเวศน์ ตึกแถววัดราชประดิษฐ์ อาคารตึกแถวถนนบำรุงเมืองนั้นเริ่มตั้งแต่ สนามไชยไปจรดประตูสำราญราษฎร์ ซึ่งได้สร้างเสร็จ ทั้ง 3 สายในปี พ.ศ. 2407 ตึกแถวดังกล่าวเดิมเป็นตึกแถวชั้นเดียว ถ่ายแบบมาจากสิงคโปร์ ต่อมาในภายหลังอาคารตึกแถว ก่ออิฐถือปูน 2 ชั้นนั้นได้สร้างขึ้นในสมัยรัชกาลที่ 5 สืบต่อมาในปัจจุบัน อาคารตึกแถวริมถนนบำรุงเมืองในตอนแรกเริ่มสร้างเป็นแบบโคลอนเนด คือมีทางเดินช่วงในด้านหน้าติดต่อกันไปทุกตึกโดยตลอด  แบบเดียวกับอาคารที่ภูเก็ตซึ่งใช้ในการเดินที่สะดวกต่อการตากแดดตากฝน ต่อมามีการกั้นกำแพงเพื่อเพิ่มพื้นที่อาคาร ทำให้ทางเดิน เท้าต้องออกมาปะปนกันถนนบริเวณถนนบำรุงเมือง ในสมัยรัชกาลที่ 5 นั้น เป็นห้างของฝรั่ง และแขกเปอร์เซีย จำหน่ายเสื้อผ้าสูท และของใช้เบ็ดเตล็ด รวมทั้งเป็นแหล่งขายเครื่องอัตถบริขาร และทองคำเปลว

ลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่สำคัญ
ตึกแถวของ 2 ฝั่งถนน ตั้งแต่ถนนอัษฎางค์เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน 2 ชั้น หลังคาทรงปั้นหยามุงด้วยกระเบื้องว่าว ผนังเรียนไม่มีลวดลาย ชั้นล่างเป็นประตูช่องโค้ง ด้านบนประตูมีช่องลมเป็นลายฉลุไม้ ส่วนชั้นบนมีหน้าต่าง กรอบหน้าต่างเป็นบานไม้มีกันสาดบริเวณบนหน้าต่าง และที่กันสาดมีลายลูกไม้ฉลุลาย ปัจจุบันได้มีการทาสีอาคารให้มีความกลมกลืนกันตลอดทั้งแนว

ส่วนตึกแถวด้านหัวถนนบำรุงเมืองบริเวณลานด้านหน้าเสาชิงช้า อาคารตึกแถววางตัวลักษณะเป็นแนวโค้ง เป็นอาคารก่ออิฐถือปูนสูง 4 ชั้น ชั้นบนมีระเบียงยื่นออกมา บริเวณหน้าต่างราวระเบียงเป็นลูกรงปูนปั้น และระเบียงมีคันทวยปูนปั้นลายก้นหอยรองรับระเบียงทุกชั้น หน้าต่างเป็นบานไม้กระทุ้งช่องแสงประดับกระจกสี มีเสาเหลี่ยมติดผนัง ที่ปลายเสาด้านบนอาคารมีลายปูนปั้นประดับ   

สภาพปัจจุบัน
ในปัจจุบันอาคารตึกแถว การใช้งานเป็นที่พักอาศัยในชั้นบน ส่วนชั้นล่างเป็นร้านค้าของจำพวกเครื่องสังฆภัณฑ์ ซึ่งเป็นของที่มีชื่อเสียงในย่านนี้มาแต่อดีต อาคารได้รับการบูรณะ ซ่อมแซมให้คงสภาพเดิมและทาสี ให้มีความกลมกลืนกันตลอดทั้งถนน ส่วนบริเวณลานด้านหน้าเสาชิงช้าและอาคารว่าการกรุงเทพมหานคร ได้มีการปรับปรุงให้เป็นลานเปิดโล่งขนาดใหญ่

บรรณานุกรม
กรมศิลปากร กองโบราณคดี. รายงานการสำรวจโบราณสถานในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่มที่ 1. กรุงเทพฯ : บริษัทหิรัญพัฒน์จำกัด, 2535.