วังพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมหลวงสรรพศาสตร์ศุภกิจ

ที่ตั้ง
ตั้งอยู่ปลายถนนแพร่งสรรพศาสตร์บรรจบกับถนนตะนาว แขวงศาลเจ้าพ่อเสือ เขตพระนคร กรุงเทพมาหนคร

ประวัติ
พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวโปรดเกล้าฯ ให้ซื้อที่พระราชทานสร้างเมื่อประมาณพุทธศักราช 2444 แต่เดิมนั้นพื้นที่บริเวณวังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีอาณาเขตดังนี้

        ทิศเหนือ จรด  ศาลเจ้าพ่อเสือและตรอกศาลเจ้าครุฑ
        ทิศใต้ จรดวังสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระนราธิปประพันธ์พงศ์
        ทิศตะวันออก จรดถนนตะนาว
        ทิศตะวันตก จรดถนนอัษฎางค์
หลังจากพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมหลวงสรรพศาสตร์ศุภกิจสิ้นพระชนม์ในพุทธศักราช 2462 ทายาทไม่ประสงค์จะรักษาสภาพวังไว้ต่อไป จึงขายให้แก่เอกชน สิ่งก่อสร้างต่างๆ ในวังจึงถูกรื้อถอนออกหมดเหลือเพียงแต่ซุ้มประตูวังด้านทิศตะวันออก ริมถนนตะนาวและมีถนนแพร่งสรรพศาสตร์ตัดจากประตูนี้ตรงไปออกถนนอัษฎางค์  กรุงเทพมหานครได้ดำเนินการปรับปรุงซุ้มประตูนี้ เมื่อพุทธศักราช 2519 โดยได้รับความร่วมมือจากสำนักผังเมืองในสมัยนั้น กรมศิลปากร สมาคมสถาปนิกสยามในพระบรมราชูปถัมภ์และสมาคมอนุรักษ์ศิลปกรรมและสิ่งแวดล้อมปัจจุบันจึงยังคงอยู่ในสภาพที่ดี

ซุ้มประตูที่เหลืออยู่ (อดีต) ที่มา : หนังสือจดหมายเหตุการอนุรักษ์ กรุงรัตนโกสินทร์

ซุ้มประตูที่เหลืออยู่ (ปัจจุบัน)  ที่มา : จากการสำรวจ

สถาปัตยกรรมที่สำคัญ
ซุ้มประตูเป็นลักษณะสถาปัตยกรรมแบบยุโรปที่นิยมกันในสมัยรัชกาลที่ 5 และรัชกาลที่ 6 ช่องประตูกว้างใหญ่สูงขนาดตึก 2 ชั้น ซุ้มกรอบประตูรูปโค้งกลม ประดับแผ่นปูนปั้นที่กึ่งกลาง มีเสานูนเหนือเสา 2 ข้าง อีกชั้นหนึ่งแต่งเป็นรูปอิฐก้อนใหญ่ มีหน้าบันซุ้มซึ่งเป็นวงโค้งกลมซ้อนอยู่อีกวงหนึ่ง ภายในหน้าบันเจาะช่องวงกลมสองข้างกรุกระจกสีเป็นแฉกครึ่งวงกลม กึ่งกลางเป็นช่องโปร่งตั้งรูปหล่อเทพธิดากรีก ชูโคมไฟทรงเหมือนหม้อมีฝาครอบ ด้านข้างและด้านหลังเสาซุ้มก่ออิฐเป็นปีกซึ่งสอบเข้าตอนบน ติดแผ่นจารึกหินอ่อนที่ปีกด้านหลัง จารึกประวัติและการปฏิสังขรณ์ซุ้มประตูเป็นอักษรไทยด้านหนึ่งและเป็นภาษาอังกฤษอีกด้านหนึ่ง

บรรณานุกรม
กรมศิลปากร. กองจดหมายเหตุแห่งชาติ. จดหมายเหตุการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2525.