ตึกแถวบริเวณท่าพระจันทร์

ชื่อราชการ
ตึกแถวถนนมหาราช บริเวณท่าพระจันทร์

ที่ตั้ง
บริเวณท่าพระจันทร์ ริมถนนมหาราช แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

อาณาเขต
ทิศเหนือ จรด มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
ทิศใต้ จรด บ้านพักข้าราชการกลาโหม
ทิศตะวันออก จรด ถนนมหาราช
ทิศตะวันตก จรด แม่น้ำเจ้าพระยา

ลักษณะทางสถาปัตยกรรมที่สำคัญ
ตึกแถวบริเวณท่าพระจันทร์หันหน้าสู่ถนนมหาราช เริ่มตั้งแต่บริเวณ บ้านพักข้าราชการกลาโหม ตามแนวถนนมหาราชไปจรดมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ลักษณะอาคารเป็นตึกสูง 2 ชั้น อาคารที่อยู่แถวหน้าติดกับถนนมหาราชน่าจะเป็นพัฒนาการช่วงที่3 ของตึกแถวในเกาะรัตนโกสินทร์ เมื่อดูจากรูปแบบและโครงสร้าง น่าจะสร้างขึ้นช่วงรัชกาลที่ 6 – 8 อยู่ในส่วนที่ใกล้กับตลาดท่าพระจันทร์ที่สุด โครงสร้างและรูปทรงอาคารมีลักษณะเป็นอาคารแถวยาวรูปสี่เหลี่ยมพื้นผ้า ต่อโค้งเป็นรูปตัว U โครงสร้างเป็นคอนกรีตเสริมเหล็ก หลังคามีดาดฟ้าคอนกรีตมีการทำลูกกรงระเบียงกันตกในชั้นดาดฟ้า ในชั้นล่างและชั้นบนมีการทำกันสาด ค.ส.ล. ยื่นออกมา โดยมีท้าวแขนปูนรับเป็นช่วงๆ ส่วนประดับตกแต่งจากรูปทรงภายนอกของตัวตึก ยังพอเห็นลวดลายปูนปั้นสำหรับตกแต่งอย่างลงตัว แต่พื้นที่ช่วงล่างช่องประตูส่วนใหญ่ถูกดัดแปลงจนไม่เหลือสภาพเดิม ในชั้นที่สองผนังด้านหน้ามีการเจาะหน้าต่างช่วงเสาละ 2 คู่ เป็นหน้าต่างรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้าบานไม้ลูกฟัก เหนือหน้าต่างทำช่องแสงและระบายอากาศเป็นเกล็ดไม้ตามแนวนอน กันสาดชั้นบนยื่นออกมาประมาณ 0.70 เมตร มีเท้าแขน ค.ส.ล. รองรับ มีการปั้นคิ้วบัวตกแต่งแนวกันสาดตลอดแนว ส่วนเท้าแขนด้านบนทำระเบียงกันตกปูนปั้นรูปสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน ทำคิ้วบัวแบ่งเป็นช่องๆ ตามแนวของแต่ละห้อง

อาคารด้านในตลาดท่าพระจันทร์มีการปรับปรุงและซ่อมแซมใหม่ ทำหลังคาคลุมกันแดดกันฝนและปูพื้นทางเดินใหม่ อาคารฝั่งวัดมหาธาตุ มีรูปแบบอาคารและการตกแต่งคล้ายกัน มีการฉลุช่องแสงเหนือหน้าต่าง เป็นอาคาร ค.ส.ล.สูง 2 ชั้น ด้านล่างเป็นร้านค้า และใช้เป็นที่พักชั้นบน หลังคาทรงปั้นหยายาวติดต่อกันตลอดแนวอาคาร มุงกระเบื้องลอนคู่

อาคารด้านในตลาดท่าพระจันทร์

อาคารฝั่งวัดมหาธาตุ

 บรรณานุกรม

กรมศิลปากร กองโบราณคดี. รายงานการสำรวจโบราณสถานในกรุงรัตนโกสินทร์ เล่มที่ 1. กรุงเทพฯ : บริษัทหิรัญพัฒน์จำกัด, 2535.