พระที่นั่งในสวนศิวาลัย

ปูชนียสถานที่สำคัญในสวนศิวาลัยมี 2 หลัง คือ

1.พระพุทธรัตนสถาน

พระพุทธรัตนสถาน (อดีต) ที่มา : จดหมายเหตุการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์

พระพุทธรัตนสถาน หมายถึงพระอุโบสถพระพุทธรัตนสถาน สร้างในรัชกาลที่ 4 เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธบุษยรัตน พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาจุฬาลงกรณ์ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ผูกพัทธสีมาในพุทธศักราช 2416 สำหรับทำสังฆกรรมพระราชทานนามว่า “ วัดพุทธรัตนสถาน” มีหอระฆังตั้งอยู่ทางด้านหน้า ต่อมาเป็นที่สำหรับฝ่ายใน

ทำพิธีพุทธบูชาในรัชกาลปัจจุบันได้มีการบูรณะและเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังภายในใหม่เป็นภาพพระราชประวัติรัชกาลปัจจุบัน มีบุษบกสำหรับประดิษฐานพระพุทธบุษยรัตนซึ่งมีฐานเป็นงาแกะสลักตั้งอยู่ภายใน ส่วนพระพุทธบุษยรัตนนั้นในปัจจุบันได้อัญเชิญไปประดิษฐาน ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน

2.หอแก้ว
หอแก้วในปัจจุบันเป็นหอใหม่ ของเดิมสร้างในรัชกาลที่ 4 ตั้งอยู่นอกกำแพงแก้วของพระพุทธรัตนสถานด้านตะวันออก หลังพระที่นั่งบรมพิมาน สำหรับเป็นที่ประดิษฐานเทวรูปแก้วผลึกเทพารักษ์สำหรับพระราชฐาน ชั้นในและเจว็ดมุก เป็นต้น ในรัชกาลปัจจุบันเมื่อมีพระราชดำริให้บูรณะต่อเติมพระที่นั่งบรมพิมานฝ่ายตะวันออก โดยให้องค์พระที่นั่งที่ต่อใหม่ทอดยาวไปทางใต้
นั้นต้องรื้อหอแก้วหลังเดิมลง โปรดให้ย้ายไปสร้างใหม่ ณ ที่ว่างตรงริมกำแพงพระบรมมหาราชวังด้านตะวันออกตรงกับประตูเหล็กกล้าซึ่งเป็นประตูรั้วด้านหน้าของพระที่นั่งบรมพิมาน สร้างเสร็จในพุทธศักราช 2504 ทำพิธีสังเวยและอัญเชิญเทวรูป เจว็ดมุข และปูชนียวัตถุที่เคยอยู่ในหอเก่าเข้าประดิษฐานเมื่อวันที่ 16 กุมภาพันธ์ พุทธศักราช 2504

หอแก้วที่สร้างขึ้นใหม่นี้เป็นอาคารทรงไทยชั้นเดียวยกพื้นสูง มีระเบียงเดินได้รอบ 3 ด้านระเบียงด้านเหนือและใต้มีบันไดลงสู่ระเบียงด้านตะวันตกซึ่งเป็นระเบียงด้านหน้าและมีบันไดขึ้นลง
จากด้านเหนือและใต้ของหออีกด้านละ 1 บันได

บรรณานุกรม
กรมศิลปากร. จดหมายเหตุการอนุรักษ์กรุงรัตนโกสินทร์. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2525.